Οἱ Χαιρετισμοί τῆς Παναγίας

Ὁ Ἀκάθιστος Ὕμνος (Χαιρετισμοί) εἶναι ἕνα μεγάλο καί σπουδαῖο ποίημα, γραμμένο τόν 6ο αἰώνα μ.Χ., ποῦ μιλάει στήν Παναγία καί τῆς λέει ἐπαίνους, εὐχαριστίες καί προσευχές. Μέσα ὑπάρχουν σέ ποιητική μορφή, μέ πανέμορφα λόγια, ὅλες οἱ βασικές διδασκαλίες τῆς Ὀρθοδοξίας γιά τό Χριστό, τήν ἐνανθρώπισή του, τό ρόλο τῆς Παναγίας γιά τή σωτηρία τοῦ ἀνθρώπου, τήν ἁγνότητα καί τήν ἁγιότητά Της κ.λ.π., ἀλλά καί γιά τόν ἀγώνα τοῦ ἀνθρώπου γιά ἕνωση μέ τό Θεό καί τή βοήθεια πού ζητάει ἀπό τό Χριστό καί τήν Παναγία γι' αὐτό τόν ἀγώνα.
Ποιητής τῶν Χαιρετισμῶν εἶναι μᾶλλον ὁ ἅγιος Ρωμανός ὁ Μελωδός, ἕνας ἀπό τούς μεγαλύτερους ἑλληνόγλωσσους ποιητές ὅλων τῶν ἐποχῶν. Τό ποίημα εἶναι μελοποιημένο (ἔχει μουσική) καί ἀνήκει στό εἶδος κλασικῆς μουσικῆς τοῦ Βυζαντίου πού λέγεται "κοντάκιο". Ἔχει 24 στροφές ("οἴκους"), πού ἀρχίζουν, μέ τή σειρά, ἀπό τά 24 γράμματα τῆς ἀλφαβήτου. Πολύ ὄμορφοι Χαιρετισμοί ἔχουν γραφτεῖ καί γιά πολλούς ἄλλους ἁγίους, ἀλλά οἱ Χαιρετισμοί τῆς Παναγίας εἶναι ἡ βασική ἔμπνευση γιά ὅλους τους ἄλλους πού ἔχουν γραφτεῖ μετά.
Τόν 7ο αἰώνα, ὅταν ὁ λαός τῆς Κωνσταντινούπολης σώθηκε ἀπό τήν ἐπίθεση τῶν Ἀβάρων μετά ἀπό παρέμβαση τῆς Παναγίας, ὅλοι ἔψαλλαν στήν Ἁγία Σοφία τόν Ἀκάθιστο Ὕμνο ὄρθιοι (ἀπό ἐκεῖ καί τό ὄνομά του) καί τότε μᾶλλον γράφτηκε τό πασίγνωστο ἀρχικό τροπάριο "Τή Ὑπερμάχω Στρατηγῶ".
Ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία ψάλλει τούς Χαιρετισμούς κάθε Παρασκευή βράδυ, τίς πρῶτες 5 ἑβδομάδες τῆς Μεγάλης Σαρακοστῆς. Γιά τήν ἀκρίβεια, κόβουμε τους Χαιρετισμούς σέ 4 κομμάτια (λέγονται "4 στάσεις") καί λέμε ἀπό...

ἕνα κάθε Παρασκευή, ἐνῶ τήν 5η Παρασκευή λέγεται ὁλόκληρο τό ἔργο.
Τούς Χαιρετισμούς τούς ἀπαγγέλλει μέ τή μουσική τούς ὁ ἱερέας. Πρίν ἀπ' αὐτό, οἱ ψάλτες ἔχουν ψάλει ἕνα ἄλλο περίφημο μουσικό καί ποιητικό ἔργο, πού λέγεται "κανόνας τῶν Χαιρετισμῶν" (οἱ κανόνες εἶναι ἕνα ἄλλο εἶδος βυζαντινῆς κλασικῆς μουσικῆς) καί δημιουργός του εἶναι ἕνας ἀκόμη κορυφαῖος ποιητής καί μουσικός του Βυζαντίου, ὁ ἅγιος Ἰωσήφ ὁ Ὑμνογράφος.
Πολλοί ὀρθόδοξοι χριστιανοί μέσα στούς αἰῶνες (καί σήμερα) συνηθίζουν νά διαβάζουν τούς Χαιρετισμούς κάθε βράδυ, πρίν κοιμηθοῦν, ἀντί γιά ἄλλη προσευχή. Ἀπό τίς πολλές φορές, συχνά τους μαθαίνουν ἀπ' ἔξω. Ἡ συνήθεια αὐτή εἶναι πολύ ὡραία καί σωστή, ἀφοῦ οἱ ὀρθόδοξοι προτιμοῦμε νά προσευχόμαστε μέ τίς προσευχές τῆς Ἐκκλησίας, παρά μέ προσευχές πού δημιουργοῦμε ἐκείνη τή στιγμή (ἄν καί λέμε στό Θεό καί τέτοιες, αὐτοσχέδιες, προσευχές). Ἕνας λόγος εἶναι ὅτι ἔτσι ὁ νοῦς μᾶς ξεκουράζεται καί μπορεῖ νά γίνει ἡ προσευχή κυρίως μέ τήν καρδιά, δηλ. νά στραφοῦμε ψυχικά πρός τό Θεό, χωρίς νά ἀπασχολούμαστε μέ τό νά φτιάξουμε ἐκείνη τήν ὥρα τά λόγια πού θά τοῦ ποῦμε. Καί φυσικά, ὅταν διαβάζουμε μία προσευχή ἀπό βιβλίο (π.χ. τούς Χαιρετισμούς ἤ ἕνα παρακλητικό κανόνα), ξέρουμε τί ἀκριβῶς θέλουμε νά ποῦμε στήν Παναγία, στό Θεό ἤ σέ ἕναν ἅγιο - κι ἐκεῖνος ἐπίσης τό ξέρει (ἀκόμα κι ἄν ἐμεῖς δέν ξέρουμε τί θέλουμε νά τοῦ ποῦμε, ἐκεῖνος ξέρει τί ὑπάρχει στήν καρδιά μας καί, καθώς στρεφόμαστε πρός αὐτόν πνευματικά μέσω τῆς προσευχῆς πού διαβάζουμε, εἶναι σᾶ νά τοῦ τό λέμε).